Tuổi trẻ, công việc tốt, tổng thu nhập
lên tới 60 triệu đồng mỗi tháng, vợ chồng Lê Quốc Kiên vẫn quyết định mở
ra mô hình kinh doanh đồ ăn vặt và cố gắng duy trì dù liên tiếp thua lỗ
suốt 2 năm.
Dưới đây là kinh nghiệm khởi nghiệp được anh Lê Quốc Kiên 30 tuổi (TP HCM) chia sẻ với độc giả
Trước khi mở ra mô hình phục vụ ăn vặt, tôi làm tư vấn chiến lược về
truyền thông với mức lương trên 20 triệu đồng mỗi tháng, còn vợ tôi làm
kế toán tổng hợp. Từ năm 2013 vợ chồng tôi đầu tư được 16 phòng
trọ cho thuê với thu nhập trên 30 triệu. Một nửa trong khoản đầu tư này
được vay mượn từ gia đình 2 bên, bạn bè và ngân hàng, sẽ hoàn vốn sau 6
năm.
Bạn khởi nghiệp thành công hoặc gặp khó khăn trong kinh doanh, hãy chia sẻ kinh nghiệm của mình email về thietkeweb0907775942@gmail.com
|
Lương khá, cơ hội thăng tiến trong công việc được xem là tốt, ngoài
công việc tư vấn ở các công ty nước ngoài, tôi còn được tiếp xúc với
nhiều đối tác giỏi, thậm chí là với CEO của các công ty, tập đoàn. Ngoài
ra, tôi còn được đích thân giám đốc công ty dạy dỗ, dìu dắt và đào tạo
trong tất cả các dự án lớn nhỏ do mình phụ trách. Thậm chí, mỗi lần anh
đi tư vấn ở đâu cũng đưa tôi theo để quan sát học hỏi và trực tiếp
truyền dạy những kiến thức, kinh nghiệm. Nếu vẫn duy trì công việc cũ,
tôi tin là sau 2-3 năm tôi hoàn toàn có thể hoàn thiện các kỹ năng để đủ
sức phát triển thành cấp quản lý, giám đốc với mức lương không dưới
2.500USD
Nhưng mọi thứ hoàn toàn xoay chuyển, bắt đầu từ ý tưởng của vợ tôi.
Trong quá trình làm ở văn phòng, cứ tầm khoảng 14h-17h cô ấy và các đồng
nghiệp lại hay "buồn miệng" thèm ăn linh tinh, nhưng lại ko biết phải
mua ở đâu, vì nếu mua ở các quán vỉa hè, xe đẩy thì cũng rất bất an về
vệ sinh, chưa kể đi lại khó khăn... Từ đây, vợ tôi nảy ra ý định nghỉ
làm để ở nhà bán đồ ăn vặt online cho dân văn phòng.
Khi vợ chia sẻ với tôi điều này, tôi thấy cũng rất đúng với văn phòng
làm việc của mình. Và tôi còn nhận ra một nhu cầu mới là vừa ăn nhẹ vừa
"tám chuyện" 5-10 phút của dân văn phòng vào giờ chiều để xả stress. Do
đó, tôi nhanh chóng ủng hộ và xác định chỉ bán trong thời gian ngắn từ
13h đến 17h mỗi ngày để phục vụ bữa xế cho dân văn phòng, đồng thời chỉ
giao hàng online chứ không bán tại chỗ để đỡ bận rộn và vợ sẽ có nhiều
thời gian cho gia đình.
Khi vợ đã nghỉ việc ở nhà để chuẩn bị triển khai kế hoạch thì tôi cũng
tự tiến hành khảo sát về "nhu cầu ăn vặt của dân văn phòng trong khoảng
thời gian 13h - 17h" và kết quả nhận được vượt ngoài mong đợi, đó là nhu
cầu rất lớn mà chưa ai làm, hoặc có làm thì cũng chưa tới nơi tới chốn
và đã thất bại.
Từ phát hiện trên, tôi quyết định đây không còn là dự án kinh doanh nhỏ
của vợ nữa mà chúng tôi sẽ cùng nhau dốc toàn lực để thực hiện ý tưởng
này với kỳ vọng sẽ là người tiên phong thành công trong việc cung cấp
các bữa ăn vặt, các bữa ăn team building cho dân văn phòng vào khoảng
thời gian xế. Do đó, tôi cũng nộp đơn xin nghỉ việc. Cả 2 vợ chồng cùng
bắt đầu thực hiện ý tưởng này, lấy thương hiệu là Teabreak Express.
 |
Lần làm lại thứ ba này vẫn chưa thành công như mong muốn, nhưng vợ chồng Lê Quốc Kiên vẫn không dừng lại.
|
Tuy nhiên, khi bắt tay vào triển khai dự án, cả hai vợ chồng đối mặt
không ít khó khăn. Chúng tôi không được gia đình, bạn bè... ủng hộ. Mọi
người nghĩ cả hai bị điên khi bỏ công việc đang rất tốt ở môi trường
chuyên nghiệp để đi làm công việc tẹp nhẹp lượm bạc cắc. Ngay cả giám
đốc công ty, người mà tôi coi như thầy, rất hiểu tôi cũng đặt câu hỏi vì
sao không biết gì về ẩm thực mà lại dám làm quán ăn? Mà bản thân tôi
cũng nhận thấy điều này. Tôi không sành ăn, thậm chí không ăn được nhiều
món ăn vặt, dẫn đến không biết công thức món ăn nào.
Nhưng khi đó tôi cũng có lý lẽ riêng cho mình. Chúng ta có thể làm thuê
cả đời, trong khi cơ hội làm kinh doanh riêng không dễ "thấy". Và khi
đã "thấy" cơ hội rồi không phải ai cũng "dám nghĩ", "nghĩ" tới rồi không
phải ai cũng "dám làm", mà đã "dám làm" rồi không phải ai cũng "dám
thất bại" để đi tới cùng. Tôi còn trẻ, tôi cần phải làm những gì tôi
thích để sau này không phải hối tiếc. Nếu thất bại, tôi sẽ đi làm thuê
lại để tích lũy thêm kinh nghiệm và chờ thời tiếp.
Xuất phát điểm môi trường kinh doanh của tôi bình dân, nhưng tham vọng
của tôi là phát triển thành một chuỗi quán ăn vặt với mô hình quản lý
chuyên nghiệp. Nếu chỉ làm một quán ăn thì không đáng để tôi phải đánh
đổi nhiều như vậy.
Vì mới kinh doanh lần đầu, nên tôi triển khai khá cẩn trọng. Từ tháng
6/2014 đến tháng 9/2014, tôi chỉ làm nhỏ tại nhà nhằm thử nghiệm các
công thức món ăn; cách vận hành doanh nghiệp, chế biến, giao hàng. Chúng
tôi dự tính, bước đầu mỗi ngày nhận được 10-15 đơn hàng, doanh thu
trung bình 1,5 triệu đồng.
Nhưng kết quả mà hai vợ chồng thu được quá thất vọng, doanh thu trung
bình chỉ được 500.000 đồng cho 4-5 đơn hàng, trong khi tiền thuê 6 nhân
viên (3 nấu bếp, 3 giao hàng) làm từ 13h đến 17h cũng đã 11 triệu đồng.
Thức ăn ế bị hủy liên tục làm đội chi phí lên cao. Đáng buồn là 90%
khách hàng một ăn không trở lại, trong khi nhân viên thay đổi liên tục,
hiệu quả làm việc cực kỳ kém. Đã vậy, gia đình tôi càng gây áp lực,
nhưng quan trọng hơn là thiệt hại về tinh thần vì mọi thứ diễn ra trong
thực tế khác xa dự tính ban đầu.
Ngồi lại phân tích nguyên nhân, hai vợ chồng mới thấy rằng mình đã phân
tích sai nhu cầu và thói quen của khách hàng mục tiêu, cộng với món ăn
quá dở, hay bị lỗi như quá mặn, quá ngọt, bảo quản kém,..., thêm nữa là
thực đơn ít món, giao hàng lâu...
Rút kinh nghiệm và quyết tâm làm lại, chúng tôi quyết định ra ngoài làm
để tránh bị gia đình tác động về tinh thần bằng việc thuê một mặt bằng ở
quận 1, tuyển 4 bếp, 4 giao hàng và một quản lý. Tổng tiền lương là 22
triệu đồng mỗi tháng.
Mục tiêu lần này của tiệm là tiếp cận tất cả khách hàng mục tiêu bán
kính xung quanh quán 1km, phải có được đặt hàng từ 1.000 công ty, giữ
được 75% lượng khách hàng có được và bắt đầu có lợi nhuận, hoặc chí ít
doanh thu đảm bảo hòa vốn.
Sau một thời gian, sơ kết lại, hoạt động kinh doanh lần này có tốt hơn,
doanh thu trung bình mỗi ngày 2,5 triệu đồng cho 15-20 đơn hàng, giảm
70% tỷ lệ thức ăn hủy so với giai đoạn một. Đáng mừng là 70% đơn hàng
được giao trong 30 phút, 20% trong 30-45 phút, 10% giao trên 45 phút và
có được đặt hàng từ 700 công ty... Tuy nhiên gia đình tôi lại ngày càng
gây áp lực vì kết quả vẫn là lỗ (thiệt hại 45 triệu trên tổng số 120
triệu đồng đầu tư), và thời gian dành cho quán nhiều, từ 8h đến 19h mỗi
ngày.
Lần này chúng tôi thật sự bắt đầu nghi ngờ bản thân vì mọi thứ tính
toán vẫn còn cách quá xa so với thực tế. Tiếp tục ngồi lại mổ xẻ, hai vợ
chồng mới thấy đồ ăn vẫn chưa ngon, chưa có gì đặc sắc, thực đơn không
đủ phong phú, chưa tối đa hóa được năng suất của nhân viên nên 30% số
lượng đơn hàng vẫn giao trễ hơn 30 phút... Ngoài ra, tôi còn phát hiện
một số lý do khách quan từ việc đặt hàng theo nhóm. Ví dụ, 10 người ăn,
chỉ một người không hài lòng là cả nhóm bị ảnh hưởng theo và người đại
diện đứng ra gọi đặt món sẽ không gọi lại nữa.
Từ đây, tôi tiếp tục rút ra kinh nghiệm rằng dân văn phòng cực kỳ khó
tính trong vấn đề ăn uống, nên món ăn phải thật ngon và thực đơn phải đa
dạng để họ đổi món. Bên cạnh đó phải chú ý tới từng chi tiết để hạn chế
những lỗi rủi ro thường gặp phải khi giao. Cần tập trung vào các món ăn
ít bị ảnh hưởng do thời gian ăn và khoảng cách giao hàng. Cải thiện
cách bảo quản món ăn khi giao hàng nhằm hạn chế việc giảm chất lượng
hàng...
Bên cạnh giao hàng, cần tăng năng suất sử dụng mặt bằng để tận dụng
khách hàng tại chỗ, đồng thời phát triển thêm chi nhánh mới nhằm rút
ngắn khoảng cách giao hàng và có không gian bếp tốt hơn...
Quyết bung hết sức cho lần làm lại thứ ba này, bắt đầu từ tháng 1/2015
tôi mở thêm chi nhánh lớn hơn ở quận 3, phát triển nhân sự lên thành 22
người, trong đó tập trung nhiều hơn cho đội ngũ bếp. Riêng tiền thuê mặt
bằng và trả lương nhân viên mỗi tháng lên tới 93 triệu đồng.
Tôi tiếp tục đặt ra mục tiêu phải rút ngắn khoảng cách đến tất cả văn
phòng ở quận 1, quận 3 trong phạm vi tối đa 1,5km. Có được đặt hàng từ
1.500 đến 2.000 công ty. Tôi cũng chủ động tiếp cận thêm đối tượng khách
hàng mới là sinh viên để phát triển thêm mảng bán tại chỗ, trong đó tận
dụng lợi thế mặt bằng đối diện trường học để có lượng khách hàng sẵn
có.
Với đầu tư bài bản như thế này, tôi tự tin hướng tới mục tiêu có doanh
thu 10 triệu đồng mỗi ngày, trong đó 4 triệu là giao hàng, 6 triệu bán
tại chỗ.
Rất may, sau 4 tháng hoạt động, đến nay doanh thu trung bình một ngày
của tôi đã đạt mức 6-6,5 triệu đồng, tiệm cận mức hòa vốn mà tôi tính
toán là 7-8 triệu đồng. Nhưng từ đây cũng phát sinh thêm một số vấn đề
là khó quản trị tốt cùng lúc 2 điểm kinh doanh. Sau khi cân nhắc, tôi
quyết định đóng cửa tiệm ở quận 1. Bên cạnh đó, tôi thấy việc bán tại
chỗ khác quá xa với giao hàng; khách hàng sinh viên cũng khác với khách
văn phòng, dẫn đến khủng hoảng việc quản trị để phục vụ được cả 2 nhóm
khách hàng và chạy song song 2 hình thức bán hàng. Ngoài ra, thực đơn
quá dàn trải nên phát sinh nhiều lỗi mới, trong khi lỗi cũ chưa xử lý
kịp...
Tổng kết lại, hai vợ chồng vẫn thiệt hại 150 triệu trên tổng số 300
triệu đồng đầu tư lần này. Từ đây, chúng tôi bắt đầu đuối vốn do cả 2 vợ
chồng đã thất nghiệp hơn 10 tháng mà vẫn phải vay nợ bù lỗ để đầu tư
ban đầu và duy trì quán. Chưa kể áp lực vì lượng công việc tăng đột ngột
gấp 3-4 lần khiến chúng tôi phải ra khỏi nhà làm việc từ 5h đến 23h mỗi
ngày. Lúc này vợ tôi đang mang bầu 7 tháng vẫn không được nghỉ ngơi,
ngay cả việc khám thai cũng phải đặt lịch 22h đêm mới đi được...
Giờ đây, tôi mới thấy mình cần có đối tác cùng làm để san sẻ công
việc, tài chính và ủng hộ tinh thần. Ngoài đội ngũ bếp, phục vụ, giao
hàng, cần phát triển thêmbộ phận văn phòng để quản trị tốt hệ thống và
có thời gian đầu tư cho truyền thông và phát triển chiến lược.
Nhưng trước khó khăn đè nặng này, tôi thấy tinh thần và bản lĩnh của
mình ngày càng cao, dần vượt qua được các áp lực, thử thách. Hơn nữa,
phân tích kỹ, tôi thấy tốc độ phát triển, phản hồi của khách hàng và
chất lượng của công ty mình so với đối thủ cạnh tranh trên thị trường
dần tích cực. Điều này làm tăng thêm ý chí và niềm tin "Đích của con
đường đang đi có vẻ đúng. Vấn đề là cách vượt qua ổ gà, xe cộ và các vật
cản khác để đến đích".
Lê Quốc Kiên
